Δεν πάθαμε και τίποτα…
Πριν από μερικούς μήνες συντόνιζα μια συζήτηση σχετική με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Οι ομιλητές επεκτάθηκαν, όπως ήταν φυσικό, σε γενικότερα θέματα που αφορούν στη βία και κυρίως στην ενδοοικογενειακή. Όταν συντονίζω μια συζήτηση συνηθίζω να κοιτώ το κοινό και τις αντιδράσεις του σε αυτά που ακούνε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι αντιδράσεις ήταν τριών ειδών: γονείς που ανησυχούσαν για αυτά που άκουγαν και έβλεπες στο πρόσωπό τους την έκφραση της αγωνίας και των τύψεων για τα πιθανά τους λάθη, αυτοί που ήταν ιδιαίτερα καχύποπτοι και επιφυλακτικοί στα λεγόμενα των ομιλητών και βέβαια οι συνήθεις αδιάφοροι. Η δεύτερη κατηγορία είναι πάντα η πιο ενδιαφέρουσα. Στη συγκεκριμένη ημερίδα το βλέμμα μου είχε κολλήσει σε έναν κύριο γύρω στα 50, που είχε πάρει την πλέον χαρακτηριστική στάση της δυσπιστίας: είχε γύρει ελαφρώς μπροστά στηριζόμενος στο βραχίονά του, το κεφάλι του είχε μια ελαφριά κλίση και κοιτούσε τους ομιλητές λοξά με το ένα φρύδι ανασηκωμένο, ενώ στα χείλη του ίσα που διαγραφόταν ένα υπομειδίαμα. Στο τέλος των ομιλιών ζήτησε το λόγο και αφού ανέφερε πως είναι δάσκαλος στο τοπικό σχολείο είπε: «δεν ξέρω τι λέει η ψυχολογία αλλά εγώ πιστεύω ότι λίγο ξύλο που και που καλό είναι. Και εμάς που μας κοπάναγαν οι γονείς μας δεν πάθαμε και τίποτα…». Το τέλος της τοποθέτησης συνοδεύτηκε από πολλά καταφατικά κουνήματα κεφαλιών.
Πάθαμε όμως τίποτα τελικά; Δεν ξέρω για τον καθένα προσωπικά που «τον κοπάναγαν» οι δικοί του, αλλά σαν κοινωνία καταφέραμε να είμαστε η πλέον φασιστική στο δυτικό κόσμο. Αν αυτό μέχρι πρόσφατα ήταν μια καλά κρυμμένη νοοτροπία, σήμερα τα δημοσκοπικά ποσοστά της Χρυσής Αυγής τη φέρνουν δυναμικά στην επιφάνεια.
Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το φιλοναζιστικό αυτό κόμμα ανεβάζει συνεχώς τα ποσοστά του, ενώ σε διάστημα 18 μηνών έχουν συμβεί τα ακόλουθα:
- τους είδαμε να γρονθοκοπούν γυναίκα σε ζωντανή μετάδοση.
- μαθαίναμε πως έχουν δημιουργήσει τάγματα που χτυπούν μετανάστες.
- μάθαμε πως σκοτώθηκε μετανάστης επειδή λέει έκλεινε το δρόμο με το ποδήλατό του
- τους είδαμε να διαλύουν με κλωτσιές πάγκους σε λαϊκές αγορές
- τους ακούσαμε να μη δέχονται τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και να λένε ότι «τον Χίτλερ θα τον κρίνει η ιστορία»
- είδαμε τις σβάστικες στα μπράτσα τους και τις όμορφες στολές των SS που φορούσαν περήφανοι
- ρεπορτάζ μας έδειξαν κείμενα του αρχηγού τους που εξυμνούν το Χίτλερ και το Ρούντολφ Ες
- ακούσαμε τη ρητορική τους που είχε ως στοιχεία την απειλή και το μίσος
- διαβάσαμε για όπλο βουλευτή τους που εκπυρσοκρότησε σε αεροδρόμιο
- είδαμε βουλευτές να διακόπτουν θεατρική παράσταση χτυπώντας και βρίζοντας
- τάγμα εφόδου τους σκότωσε τον Παύλο Φύσσα
- 6 από τους βουλευτές της έχουν προφυλακιστεί
Η πιο βολική και συνάμα αφελής εξήγηση για τα πολύ υψηλά ποσοστά του φιλοναζιστικού κόμματος είναι ότι φταίει η κρίση και το μνημόνιο. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια αυτή η δικαιολογία χρησιμοποιείται γενικά τόσο πολύ, που οι περισσότεροι έχουν πειστεί ότι το μνημόνιο έφερε την κρίση και όχι η κρίση τα μνημόνιο. Οι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής και αυτοί που αυξητικά την στηρίζουν το κάνουν γιατί απλώς αισθάνονται άνετα με τις ιδέες και τις πρακτικές της και συνεπώς εκφράζονται από αυτές. Το πολιτικό διακύβευμα της Χρυσής Αυγής είναι η βία. Αυτή είναι και η εν γένει φιλοσοφία και αισθητική της. Όταν ένα σημαντικό μέρος των πολιτών έχει εκπαιδευτεί στην οικογένεια ότι τα προβλήματα λύνονται μόνο με σφαλιάρες και ότι η θέληση του ισχυρότερου επιβάλλεται με κλωτσιές, τότε αργότερα θα αναζητήσει και πολιτικά την ανάλογη έκφραση. Μου είναι αδύνατο να πιστέψω ότι το 15% των πολιτών της χώρας θεωρεί ότι ο Μιχαλολιάκος και ο Κασιδιάρης θα έχουν ως στόχο την ανάδειξη της αξιοκρατίας, της ισονομίας και τη βελτίωση των ποιοτικών δεικτών της διαβίωσής μας, παρόλη της αποτυχία του λοιπού πολιτικού συστήματος. Αυτό που τους κάνει ελκυστικούς είναι η ρητορική της καθαρής και απροκάλυπτης βίας, που αντανακλά τα βιωματικά τους πρότυπα. Αλλά και τη δικαιολογία του μνημονίου να αποδεχτούμε, υπάρχουν δεκάδες άλλα κόμματα που αυτοχαρακτηρίζονται αντιμνημονιακά. Μόνο τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής αυξάνονται όμως.
Η κατάρρευση του δικομματισμού, που οφείλεται κυρίως στο πάγωμα των διορισμών και στην ελάττωση πολλών εξυπηρετήσεων, έφερε στο προσκήνιο τα πραγματικά πιστεύω όλων μας. Η κρίση λειτούργησε σε πολλά επίπεδα με έναν τρόπο απογυμνωτικό. Ο φασισμός που σερνόταν σα φίδι (ναι, αυτό με το αβγό) κρυμμένο στις καλαμιές του ρουσφετιού πετάχτηκε και άρχισε να δαγκώνει. Αν δε συζητήσουμε σοβαρά τις αιτίες και μείνουμε να βρίζουμε το μνημόνιο και τους εκάστοτε 300, το τέρας θα το βρούμε μπροστά μας. Αλλά εντάξει, αν είναι να τις φάμε θα είναι από «καθαρά χέρια» και επομένως «δε θα πάθουμε και τίποτα…».